Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), öğrenme sürecinde öğrencilerin odaklanmasını zorlaştıran ve sınıf içi davranışlarını etkileyen bir durumdur. DEHB’li öğrenciler, dikkatsizlik, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik gibi belirtiler gösterebilir. Bu durum, hem öğrencinin okul başarısını hem de sınıf ortamını olumsuz etkileyebilir. Ancak, doğru stratejiler ve yöntemler kullanarak, öğretmenler DEHB’li öğrencilerin daha verimli öğrenmelerini sağlayabilir. İşte DEHB’li öğrenciler için öğretmenlerin uygulayabileceği bazı öneriler:
1. Pozitif ve Destekleyici Bir Ortam Yaratın
DEHB’li öğrenciler için sınıf ortamı çok önemlidir. Destekleyici bir sınıf ortamı, öğrencinin kendini güvende hissetmesine ve özgüveninin artmasına yardımcı olur. Olumlu davranışlarını fark edip övgüyle destekleyin. Küçük başarılarını dahi takdir etmek, öğrencinin kendine olan güvenini artırır ve derse olan ilgisini canlı tutar. Ayrıca, öğrenciler için “başarabileceğim” duygusunu yaşatmak, sınıf içindeki davranışlarını olumlu yönde etkileyebilir.
2. Net ve Yapılandırılmış Talimatlar Verin
DEHB’li öğrenciler, uzun ve karmaşık talimatları anlamakta zorlanabilirler. Bu nedenle, sınıf içi yönergelerinizi basit ve net tutmaya özen gösterin. Talimatları adım adım açıklayın ve gerekirse her aşamada ne yapmaları gerektiğini tekrar edin. Ayrıca, önemli bilgileri görsel materyallerle destekleyin. Örneğin, tahtada adım adım yapılacaklar listesini yazarak ya da projeksiyon cihazı ile görsel destek sağlayarak öğrencinin daha kolay anlamasını ve takip etmesini sağlayabilirsiniz.
3. Kısa ve Odaklanmış Görevler Verin
DEHB’li öğrenciler uzun süreli görevlere odaklanmakta zorlanabilir. Bu nedenle, ders sürecinde daha kısa ve bölümlere ayrılmış görevler vererek öğrencinin odaklanmasını kolaylaştırabilirsiniz. Örneğin, bir etkinliği 10-15 dakikalık bölümlere ayırarak öğrencinin dikkatinin dağılmasını önleyebilir ve her bölüm arasında kısa bir mola vererek onun yeniden odaklanmasını sağlayabilirsiniz.
4. Sınıf İçinde Esnek Bir Oturma Düzeni Sağlayın
Sınıfın farklı noktalarında çalışma alanları oluşturmak, DEHB’li öğrenciler için faydalı olabilir. Örneğin, dikkat dağıtıcı uyaranların az olduğu bir köşe, öğrencinin ders esnasında daha iyi odaklanmasına yardımcı olabilir. Ayrıca, öğrenciyi öğretmen masasına yakın bir yere oturtmak, onunla daha kolay göz teması kurmanızı ve gerektiğinde yönlendirme yapmanızı kolaylaştırır.
5. Hareketli Molalar Verin
DEHB’li öğrenciler genellikle yerinde durmakta zorlanır. Bu durum ders sürecinde dikkatlerini toplamakta güçlük çekmelerine neden olabilir. Ders aralarında kısa fiziksel aktiviteler veya hareketli molalar vermek, öğrencinin enerjisini atmasına ve ders boyunca daha sakin kalmasına yardımcı olabilir. Bu molalar, sınıfta basit bir esneme hareketi veya ayakta bir etkinlik olabilir. Böylece, öğrencinin enerjisini doğru bir şekilde kanalize etmesine destek sağlanmış olur.
6. Görsel ve İşitsel Materyaller Kullanın
DEHB’li öğrenciler genellikle görsel ve işitsel uyarıcılara daha hızlı tepki verir. Derslerde görsel materyaller (resimler, grafikler, renkli yazılar) kullanmak öğrencilerin ilgisini çeker ve odaklanmalarına katkı sağlar. Ayrıca, sesli anlatımlarla, önemli noktaları vurgulamak öğrencinin dikkatini toplamasını kolaylaştırır. Böylece, farklı öğrenme stillerine hitap ederek DEHB’li öğrencinin derse olan ilgisini artırabilirsiniz.
7. Zaman Yönetimi İçin Destek Sağlayın
DEHB’li öğrenciler, zaman yönetimi konusunda zorluk yaşayabilirler. Görevleri zamanında tamamlayabilmeleri için onlara rehberlik edebilir ve sınıfta saat gibi görsel hatırlatıcılar bulundurabilirsiniz. Örneğin, görevlerin her biri için belirli bir süre belirleyebilir ve bu süreyi öğrencilerle paylaşabilirsiniz. Böylece öğrenciler, zamanı nasıl yöneteceklerini öğrenmeye başlayarak daha planlı çalışabilirler.
8. Sakin ve Sabırlı Bir Yaklaşım Sergileyin
DEHB’li öğrenciler zaman zaman dürtüsel davranışlar sergileyebilir veya odaklarını kaybedebilir. Bu durumlarda, sakin kalmak ve sabırlı bir şekilde yönlendirmek önemlidir. Öğrenciyi sınıfta azarlamak yerine, nazik bir dille doğru davranışları hatırlatmak, öğrencinin kendini kötü hissetmesini önler ve derse yeniden katılmasını sağlar. Bu yaklaşım, öğrencinin özgüvenini korumasına da yardımcı olur.
9. Bireysel Destek Sağlayın
DEHB’li öğrencilerin bazı konularda bireysel yardıma ihtiyaçları olabilir. Özellikle zorlandıkları konularda ekstra destek sunarak, onların akademik başarılarını artırabilirsiniz. Gerektiğinde bireysel çalışma saatleri ayırarak, öğrencinin sorularını yanıtlayabilir veya eksik olduğu noktaları birlikte çalışabilirsiniz. Bu, öğrencinin kendini değerli ve desteklenmiş hissetmesine katkı sağlar.
10. Velilerle İşbirliği Yapın
DEHB’li öğrencilerin eğitim sürecinde, velilerle iletişim halinde olmak oldukça önemlidir. Velilerle düzenli olarak bilgi alışverişinde bulunarak, evde uygulanabilecek destekleyici yaklaşımlar konusunda fikir birliği sağlayabilirsiniz. Örneğin, evde yapabileceği görevleri veya rutin oluşturma konusundaki önerilerinizi paylaşarak, okulda öğrendiklerini evde de pekiştirmesine yardımcı olabilirsiniz. Bu işbirliği, öğrencinin hem okulda hem de evde daha başarılı olmasını sağlar.
Sonuç
DEHB’li öğrenciler için sınıf içinde destekleyici ve pozitif bir atmosfer oluşturmak, onların öğrenme süreçlerini ve başarılarını büyük ölçüde etkiler. Sabırlı, tutarlı ve esnek bir yaklaşım sergileyerek DEHB’li öğrencilerin kendilerini ifade etmelerine, odaklanmalarına ve başarıya ulaşmalarına yardımcı olabilirsiniz. Öğretmen olarak atacağınız her adım, öğrencinin okul hayatında daha sağlam adımlar atmasına katkıda bulunur.
